ویولن (به فرانسوی: violon) ساز زهی و آرشهای است. این ساز کوچکترین عضو سازهای زهی-آرشهای است. اصالت این ساز به کشور ایتالیا بر میگردد.
برای نواختن روی شانهٔ چپ قرار میگیرد و با آرشه که در دست راست نوازنده است، نواخته میشود.
کوک سیمهای ویولن از زیر به بم به ترتیب: می (سیم اول)، لا (سیم دوم)، ر (سیم سوم)، سل (سیم چهارم).
اصوات سیمهای مجاور نسبت به یکدیگر فاصله پنجم درست را تشکیل میدهند. در این وسعت صدا ویولن قادر است تمام فواصل کروماتیک و کوچکتر از آن را اجرا نماید.
نقش این ساز چه در ارکستر بزرگ چه به طور جمعی و انفرادی بسیار پراهمیت است. وجهه جهانی ویولن را میتوان در سازگاری آن با فرهنگهای مختلف و حضور این ساز در موسیقی ملل مختلف دید.
محل قرار گرفتن ویولن بر روی سطح شانه و در نزدیکی گردن نوازنده است.
نوازنده ویولن با قرار دادن انگشتان دست چپ و فشار و جابجایی انگشتان، طول سیمها را تغییر میدهد که باعث ایجاد نتهای متفاوت میگردد. ویولن پرده بندی ندارد و نوازنده در اثر آموزش و تربیت شنوایی قادر به تشخیص نتهای مختلف میگردد. دربارهٔ نوازندگان مبتدی گاهی، ویولن توسط نوارهای چسبی نازک، پرده بندی میگردد که با یادگیری فراگیر، برداشته میشود.
ایتساک پـِرلمان (Itzhak Perlman) موسیقیدان، ویولنیست، مدرس موسیقی، که در شمار بزرگترین و مشهورترین ویولنیستهای قرن بیستم قرار دارد.